Ludens İleri Finansal Hizmetler ve Danışmanlık LTD. ŞTİ.
Rating Yönetimi

Ludens rating yönteminde esas olarak iki kriter dikkate alınmaktadır:
  • Riske göre düzeltilmiş performans (alfa)
  • Performansın istikrarı
Bu yöntemde öncelikle fonlar gruplandırılmaktadır. Bu gruplandırma esas olarak fonların yatırım stratejilerini ve fon tarafından açıklanan benchmark portföylerin dağılımını temel alır. Böylelikle örneğin bireysel emeklilik yatırım fonları için dengeli, hisse, kamu iç borçlanma v.b. fon kategorileri oluşmaktadır. Bu kategorilerin oluşturulmasının ardından aşağıda açıklanan iki kritere ilişkin analizler yapılmaktadır.

Riske göre düzeltilmiş performans (alfa):

Bu yöntemin esas odak noktası fon yöneticisinin becerisinden kaynaklanan spesifik performansı tespit etmektir. Burada amaç finansal piyasalardaki hakim durumun toplam fon performansı üzerindeki etkisini arındırmaktır. Bu amaca yönelik olarak temelde Sharpe tarafından geliştirilmiş olan getiri bazlı stil analizinden yola çıkılmaktadır. Bu analiz basitçe getirileri analiz edilen fona en yakın getirilere sahip piyasa endeksleri setinin ağırlıklı ortalamasının bulunması olarak ifade edilebilir. Stil analizinden hareketle portföyün performansı aşağıdaki gibi ifade edilebilir:

Burada alfa aktif olarak yönetilen bir fonun yönetim becerisinden kaynaklanan performansın ölçütüdür.

Uygulamada kullanılan getiriler haftalık olup analiz dönemi 3 yıldır. Yukarıdaki ifadeden de anlaşılacağı üzere kullanılan getiriler risksiz getiriden arındırılmıştır. Ayrıca metodolojinin esası portföy yöneticisinin performansını belirlemek olduğundan getirilerin hesaplanmasında buna uygun biçimde bir düzenlemeye gidilmiş ve yöneticinin  kontrol edemediği giderler (fon işletim giderinden emeklilik şirketinin aldığı pay, noter v.b.) hesaplamaya dahil edilmemiştir.

Rating yapılabilmesi için bir fon kategorisinde 156 haftalık geçmiş fiyat verisine sahip en az 10 adet fon bulunmalıdır. Her bir fon kategorisi için regresyon analizindeki bağımsız değişkenler (endeksler) o kategoride yer alan fonların yatırım yaptığı tüm varlık grupları ile örtüşecek biçimde seçilmiştir.

Yapılan regresyon analizinde elde edilen düzeltilmiş açıklayıcılık katsayısı % 70’in altında ise fon rating dışı bırakılmaktadır.

Performansın istikrarı: Bir fonun veri bir dönem için pozitif alfa sağlaması tek başına anlamlı bir kriter olsa da bu durumun istikrar arzetmesinin yatırımcı için ayırtedici bir nitelik olabileceği düşünülmektedir. Bu noktadan hareketle yöntemin ikincil odak noktası performansın istikrarıdır. Burada kastedilen ve istikrarı aranan performans ilk kısımdaki açıklamalar ışığında fon yöneticisinin yönetim becerisinden kaynaklı performanstır. Bu amaca yönelik olarak kullanılan ölçüt ise geçmişe dönük pozitif alfa sayısıdır. Bu kriter hesaplanırken fonun geçmiş 156 haftalık (3 yıl) alfa serisi kullanılmaktadır. 156 alfanın %50’sinden fazlası pozitif ise, bu fon istikrarlı bir fondur.

Ratingde yıldız sayısını belirlerken öncelikle fonlar ‘alfa değerleri’ pozitif ve negatif olmak üzere iki gruba ayırılmıştır. Negatif alfalı fonlara 1 yıldız verilmiştir. Pozitif alfaya sahip fonlar alfa büyüklüklerine göre sıralanmıştır. Alfaya göre büyükten küçüğe sıralanmış bu fon grubu daha sonra dört eşit parçaya bölünmüştür ve ilk parçadan başlamak üzere bu fonlara 5, 4, 3 ve 2 yıldız verilmektedir. Daha sonra 5 yıldız alan fonlar için istikrar kriterine bakılmaktadır. Bu kriteri sağlayan fonlara “5İ” ibaresi atanmaktadır. 5 yıldız almış olduğu halde veri yetersizliği nedeniyle istikrar kriteri incelenemeyen fonlar bulunabilmektedir. Bu fonlara yalnız 5 yıldız verilmektedir ve bu durumla ilgili fonun yanında bir açıklama yer almaktadır.